In het licht van deze glorende vervangingsopgave vond er op 14 september j.l. een Top Meeting plaats die door de Kerncoalitie Bruggen en Sluizen van De Bouwagenda was georganiseerd met het idee om een netwerk te formeren van bestuurders die actief zijn binnen de infra (marktpartijen, kennisinstellingen, infra-eigenaren). De hoop was om hen aan elkaar te koppelen in een nationale alliantie en hen aan elkaar te laten vertellen waar zij in de opgave behoefte aan hebben. We praten over deze bijeenkomst en het beoogde doel met Koene Talsma, voorzitter van de Kerncoalitie en lid van de Taskforce Bouwagenda: “We hebben altijd gezegd dat een ongeluk zoals het instorten van de brug in Genua in Nederland niet kan gebeuren. Maar dat kunnen we eigenlijk niet meer met zekerheid zeggen. We weten het gewoonweg niet. Dat komt omdat het inspecteren van zulke grote kunstwerken een uiterst gespecialiseerde taak is en omdat we onvoldoende in kaart hebben wat we allemaal aan infrastructuur hebben in ons land.”
Smeden van een alliantie
Op 14 september 2020 kwamen 28 top-bestuurders uit de infra bij elkaar. De meeting had tot doel: het smeden van een netwerk van bestuurders die actief zijn in de infrasector. Bestuurders van nu en van de toekomst: de mensen die de komende 10 jaar bepalend zijn voor de infra-agenda. De middag begon met wat scepsis. Een deelnemer merkte op: leuk hoor, nóg zo’n praatgroep. Maar aan het eind van de dag was het toch wel duidelijk: niemand kan deze gigantische renovatie-opgave alleen aanpakken. Diezelfde deelnemer commiteerde zich aan het einde van de meeting: “Ja, ik doe graag mee aan de alliantie”. De uitkomst van de bijeenkomst was dat iedereen beaamde: “Ja, wij voelen de urgentie. Ja, we moeten dit samen doen. Iedereen zit zijn deel van de opgave in het eigen kantoor te bestuderen en op te lossen. We gaan actief delen waar we mee worstelen! “
Het bespreken van ieders worstelingen vraagt er wel om dat er een sfeer van vertrouwen is. Je moet je vrij voelen om al je gedachten te kunnen delen. Ik merkte dat men al snel in de gaten had: iedereen in deze ruimte bedoelt het oprecht goed. Dat maakte dat er al snel een open gesprek werd gevoerd.
De uitkomsten van de dag:
• Alle aanwezigen zetten zich in voor het Bestuurdersnetwerk Infra.
• We weten veel te weinig van elkaar wat er speelt in ieders praktijk.
• We gaan er voor zorgen dat vooral de gemeenten meer middelen krijgen en reserveren om hun infra veilig te houden.
• Daartoe moeten we gezamenlijk onze politieke gezagsdragers informeren over de stand van onze assets, en zo de urgentie over het voetlicht krijgen.
• En we moeten samen investeren in kennisontwikkeling en innovatie om deze vervangingsopgave duurzamer, slimmer en tegen lagere kosten te kunnen doen.
Kennis over constructies
Dit laatste is ook echt een belangrijk punt. Op dit moment zijn alle onze opleidingen in de bouw en infra gericht op nieuwbouw. Voor het eerst in de geschiedenis staan we voor een grootschalige vervangingsopgave. Dus naast dat we onvoldoende weten hoeveel bruggen, sluizen en kademuren er zijn, aan wie ze toebehoren én wat hun staat is weten we ook niet goed HOE we de werkzaamheden moeten uitvragen en uitvoeren. Daarbij komt dat veel bruggen zijn gebouwd in een periode dat men er niet alert op was om de tekeningen goed te bewaren en latere wijzigingen bij te houden. Vaak moet men nu raden hoe constructies in elkaar zitten. Dat weet je wel een beetje, maar niet echt. Wanneer je deze opgave zo schetst denk je ‘hoe bestaat het’ maar we zien dit tekort aan inzicht en overzicht op meer plekken.
Het “spoor” ligt wat dit betreft op de overige infrastructuur een jaar of 15 vóór. In het spoor speelden rond 2003-2004 veel veiligheidsissues. De toezichthouder vroeg: “ProRail, ben jij wel in controle van wat je hebt?” Ze zijn daarop naar buiten gegaan om te tellen hoeveel wissels en sporen er liggen. Zo simpel is het. Je moet eerst gaan tellen: wat heb ik? En daarna vaststellen: hoe ligt het erbij? En dan blijkt dat de inspectiemethodieken verbeterd moeten worden. Dat de normen aanscherping behoeven. En vervolgens gaat het over het opleiden van inspecteurs én het inzetten van innovatieve meet-methoden zoals ook camera-opnames en nu drones. Die kennis moet niet alleen bij de inspecteurs en marktpartijen landen, maar ook aan de kant van de infra-eigenaren c.q. assetbeheerders. Wat we in die tijd rond het spoor aan ontwikkelingen zagen, zien we nu precies hetzelfde bij de overige civiele infrastructuur. En dat betekent wat voor de gemeentes, de provincies, de waterschappen en Rijkswaterstaat en de daarbij betrokken marktpartijen.
Als je vraagt ‘renoveer deze brug’ en je eigenlijk niet precies weet wat die vraag inhoudt, dan wordt zo’n project een reis in plaats van een opdracht. Je loopt dan het risico dat elke renovatie onbetaalbaar wordt. We maken projecten goedkoper als we dezelfde vraag stellen voor een serie van dezelfde soort bruggen. En daarvoor moeten assetbeheerders gaan samenwerken en samen onderzoek doen.
Daarnaast hebben we gezien dat er ook een ontzettende behoefte is aan een professioneel netwerk van vakmensen die dagelijks werken aan de vervangingsopgave. Er zitten nu her en der in het land veel eenzame ambtenaren die binnen hun eigen gemeente proberen hun assetopgave in kaart te brengen. Ook zij hebben er schreeuwende behoefte aan om kennis en krachten te bundelen. Om aan die vraag te voldoen zijn we als Bouwagenda samen met de Bouwcampus, CROW en de Bruggenstichting gestart met de online Brugdialogen. Elke laatste donderdag van de maand kunnen mensen op een laagdrempelige manier digitaal met elkaar discussiëren over onderwerpen uit hun praktijk die met assetbeheer te maken hebben. We hebben nu steeds 120 deelnemers die zich inschrijven en meedenken. Wat we ophalen uit die Brugdialogen brengen we ook weer als onderwerp in bij de bestuurders die we nu bij elkaar gebracht hebben.
Voor het einde van De Bouwagenda (maart 2021) hebben we een vervolg beloofd van de Top Meeting. We hopen dat we met dat vervolg dit Bestuurdersnetwerk Infra kunnen gaan borgen voor de toekomst. Want in ons moderne land is de kwaliteit van onze infra van reusachtig belang.
Enkele aanwezigen op de Top Meeting:
-
Tjeerd Roozendaal, HID PPO Rijkswaterstaat
-
Nout Verhoeven, Directeur Ingenieursbureau Gemeente Amsterdam
-
Gert Kroon, Directeur Arcadis Nederland
-
Jan Dirk Jansen, Decaan Civil Engineering and Geosciences TU Delft
-
Machteld de Kroon, Managing Director Buildings, Infrastructure and Maritime tNO
-
Bart Smolders, Directievoorzitter Heijmans Infra
-
Lennart Heij, Directeur BAM Infra Projecten
-
Leonie Koops, Business Unit Manager Construction Management W+B, Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap TU Delft
-
Pieter Litjens, Algemeen Directeur CROW
-
Auke van der Vlugt, Directeur Business Development RHDHV
-
Geert-Jan van Oosterhout, Programmadirecteur Vervangingsopgave, Dura Vermeer
-
Jack Amesz, Executive Advisor Infrastructuur en Openbare Ruimte, Gemeente Den Haag
Samen bruggen bouwen
De Bouwagenda werkt aan diverse Roadmaps en Thema’s. Het gemeenschappelijke doel achter al die onderwerpen is het toekomstbestendig en CO2-neutraal maken van de gebouwen en de civiele infrastructuur in ons land. Uiteraard gaat het bij de Roadmap Bruggen en Sluizen (zeg maar: civiele kunstwerken) ook over de verduurzamingsopgave die we hebben: het uiteindelijk in 2050 zonder CO2-uitstoot en circulair bouwen, gebruiken, renoveren en vervangen van deze kunstwerken. Deze Roadmap heeft echter ook nog een ander aspect: we hebben de toenemende zorg dat een deel van onze civiele kunstwerken harder aan het verouderen is dan we eigenlijk weten. Kijk naar de Merwedebrug die onverwacht extra scheuren vertoonde. We zien het ook in Amsterdam waar onlangs een kademuur inzakte. Van zulke voorbeelden schrikken we, maar het is nog maar het topje van de ijsberg van wat er in Nederland speelt.